درمان فستول بالیزر دایود بهترین و مطمئن ترین راه رهائی از این بیماری است. فیستول یک مجرای غیر طبیعی به شکل تونلی باریک در کنار دریچه مقعد است و به داخل کانال آنال (انتهای روده بزرگ) راه دارد، مداماً از این حفره ترشح و عفونت بیرون میآید و لباس زیر بیمار زرد یا قهوه ای و یا خونابهای میشود، لیزر پرتوان دایود مناسب ترین راه درمان فیستول است. عمل فیستول صرفاً با تخلیه آبسه و انسداد یک سر که در بخش بیرونی بدن قراردارد محقق نمیشود لذا استفاده از کوتر یا لیزرco2 برای کسب نتیجه قطعی کارساز نیست. میتوان گفت با این نوع درمان بیمار موقتاً بهبود مییابد و مجدداً پس از چند ماه دوباره ترشحات و عفونت مشاهد میگردد. درمان 90% فیستول ها با بیحسی امکان پذیر نمیباشد چون فیستول تا روده بزرگ ادامه دارد. در فرآیند درمان بیمار با بیهوشی کوتاه مدت میتواند بدون تحمل درد فیستول را ظرف مدت 45دقیقه درمان قطعی نماید و برای همیشه از شر این بیماری رها شود. ضمناً مراجعه به بیمارستان و بستری شبانه نیازی نیست.
آبسه مقعدی یک بیماری عفونی در ناحیه مقعد است که برای بیمار ترشح و یا درد و سوزش و خارش ایجاد می کند. به طور ساده آبسه مقعدی یک جوش بزرگ در ناحیه مقعد میباشد. اگر آبسه ها در مراحل ابتدایی درمان شوند خطر جدی برای بیمار ندارند. منتهی عموماً آبسه مقعدی با بیتوجهی افراد روبرو میشود و امکان دارد پشت آبسه حفره ای ایجاد گردد و به داخل روده بزرگ راه پیدا کند و انواع فیستولهائی که در ذیل نام برده شد را برای فرد به وجود آورد. باید گفت که یکی از مزمن ترین بیماری های ناحیه مقعد فیستول است لذا درمان سریع فیستول و حتی آبسه مقعدی بسیار مهم است. اگر به درمان فیستول ایجاد شده تا چند هفته توجه نشود احتمال دارد عمق تونل زیاد شود و پروسه درمان پیچیده تر گردد. پس اگر با تورمی سرخ رنگ در اطرف مقعد روبرو هستید و یا حفره ای کوچک در کنار مقعد دارید و یا اینکه لباس زیر شما لکه هایی زرد رنگ و یا خونابه دارد؛ سریعاً به یک جراح آشنا با درمان بیماری مقعدی مراجعه کنید.
وجود آبسه مقعدی: همانطور که در بخشهای قبل نیز اشاره کردیم، وجود آبسه مقعدی میتواند یکی از نشانههای ابتلای بیمار به فیستول مقعدی است. زیرا در بسیاری موارد رها کردن آبسه و درمان آن باعث ایجاد فیستول مقعدی میشود. گاهی نیز حتی پس از درمان آبسه مقعدی، در صورتی که درمان به دقت و با روش صحیح انجام نشود، بازهم احتمال ایجاد فیستول مقعدی وجود دارد.
وجود زخم و تروم: تروما یا ضخم حاصل از ضربه شدید، از دیگر عوامل ایجاد فیستول مقعدی است. ضربههای شدید به این ناحیه ممکن است باعث آسیب بافتهای اطراف مقعد شده و تغییر شکل سلولهای آن را سبب شود. این موضوع احتمال ایجاد فیستول مقعدی را افزایش میدهد.
بیماریهای التهاب دستگاه گوارش: بیماریهایی مانند دیورتیکولیت و کرون و سرطان روده از جمله بیماریهایی هستند که تأثیر مستقیم بر دستگاه گوارش و غدد آن دارند. بیماری کرون بر روی لولههای گوارشی تأثیر داشته و آنها را متهلب میکند. دیورتیکولیت کیسههای کوچک موجود در روده بزرگ را ملتهب میکند. سرطان روده نیز دائماً بافتهای روده را تحت تأثیر عفونتها و التهابات شدید قرار میدهد. این نوع بیماریهایی که باعث ایجاد التهاب در روده بزرگ میشوند، احتمال بروز فیستول را نیز در افراد بیمار افزایش میدهند. بیماری کرون به خودی خود 25% موارد ابتلا به فیستول را بر عهده میگیرد! بنابراین اگر با هرکدام از این بیماریها دست و پنجه نرم میکنید بهتر است حواستان به فیستول مقعدی نیز باشد.
هیدر آدنیت چرکی: این بیماری منحصراً غدد عرق زیر پوست را مورد حمله قرار میدهد. این حمله باعث عفونت این غدد میشود. وقتی صحبت از غدد عرق زیر پوستی میشود، ذهن اکثر ما به سمت پوست زیر بغل, گردن، صورت و یا دست و پا میرود. در صورتی که این غدد در همه نواحی بدن که پوست وجود دارند مستقر هستند. بنابراین اگر این بیماری غدد درون مقعد را هدف قرار دهد. احتمال بروز فیستول بسیار زیاد خواهد بود.
شقاق مقعدی: بی توجهی به شقاق مقعدی عامل دیگری برای بروز فیستول ها است لذا در صورتیکه به شقاق (فیشر) دچار شده اید باید سریعاً اقدام به درمان کنید تا احیاناً به فیستول مبتلا نشوید.
فیستول ها انواع مختلفی دارند. در واقع دلیل به وجود آمدن فیستول عامل اصلی تعیین کننده نوع آن است. زیرا موقعیت فیستول در مقعد و عضلات راست روده تا حد زیادی به موقعیت التهابات و عفونتهای موجود در روده بستگی دارد. همین موضوع نیز سبب شده انواع فیستول را بر اساس موقعیت مکانی آنها به ۵ دسته زیر تقسیم کنند.
فیستول ساب موکوزال: فیستول مقعدی ساب موکوزال سادهترین نوع فیستول است. زیرا فقط و فقط از بافت مخاطی زیر اسفنکتر داخلی مقعد میگذرد و از آن طریق به پوست مقعد رسیده و از آن خارج میشود. درمان فیستول مقعدی ساب موکوزال نسبت به سایر انواع آن آسانتر است. چرا که هیچ خطری عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی مقعد را درگیر نمیکند و هنگام درمان آسیبی به آنها وارد نخواهد شد.ضمنا این نوع فیستول در مطب و با دستگاه لیزرco2قابل درمان می باشد.
فیستول اینتر اسفنکتریک: در این نوع فیستول مقعدی، کانال فیستول وارد اسفنکتر داخلی شده و پس از عبور از عرض آن، از بین عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی مقعد عبور میکند و از نزدیکی دریچه مقعد خارج میشود. این مورد با دارا بودن آمار 60 تا 70 درصدی، بیشترین گستردگی بین انواع فیستول مقعدی را به خود اختصاص داده است. در اکثر مواقع این نوع فیستو هم با دستگاه لیزرco2 قابل درمان است.
فیستول ترانس اسفنکتریک: در حالت ترانس اسفنکتریک، کانال فیستول از عرض اسفنکتر داخلی مقعد عبور کرده و وارد اسفنکتر خارجی میشود. سپس از داخل همین اسفنکتر کمی دورتر از دریچه مقعد از پوست خارج میشود. این نوع فیستول مقعد جزو موارد نسبتاً شدید آن است که درمان آن نیز نسبت به انواع قبلی سختتر خواهد بود. گستردگی این نوع فیستول مقعدی حدود 20 درصد است.
فیستول سوپر اسفنکتریک: حالت سوپر اسفنکتریک زمانی اتفاق می افتد که کانال فیستول از عرض عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی مقعد گذشتن و وارد بافت پوبو رکتالیس مقعد شود. در این حالت، کانال از فاصله دورتر (حدود 2/5 سانتی متر) از دریچه مقعد خارج میشود. این حالت نیز جزو حالات شدید و پیچیده بیماری فیستول مقعدی است. به طور کلی هرچه به سمت انواع پیچیدهتر بیماری برویم میزان گستردگی آن بین بیماران نیز کمتر و درمان آن دشوارتر. خواهد بود.
فیستول اکسترا اسفنکتریک: این حالت پیچیدهترین و پیشرفتهترین نوع بیماری فیستول مقعدی است. زیرا در این حالت کانال فیستول از درون راست روده ( نه ناحیه مقعد) آغاز شده و پس از عبور از دو اسفنکتر داخلی و خارجی وارد بافت کف لگن میشود. سپس با فاصله بیش از ۳ سانتی متر از دریچه مقعد از پوست خارج میشود. این نوع فیستول مقعد بیشتر در پی بیماری کرون و یا آبسه به وجود میآید.
برای تشخیص فیستول مقعدی ابتدا باید به یک جراح که تخصص درمان بیماری های نشیمنگاه دارند مراجعه نمایید. سپس پزشک شما را معاینه کند و در صورت نیاز با استفاده از کونولوسکوپی، فیستولوگرافی، سیگموئیدوسکوپی و سونوگرافی نوع و محل دقیق فیستول مقعدی را تشخیص دهد.
پس از تشخیص دقیق محل قرارگیری فیستول، با دستگاه لیزر دایود کل مجاری فیستول مسدود میگردد. درمانهای دیگری برای فیستول وجود دارد که معمولاً راهکار قطعی رهایی از این بیماری نیست و بیماران وقتی با روشهای دیگر درمان میگردند مجدداً بیماریشان پس از چند ماه عود میکند. برای درمان قطعی فیستول نیاز از بیمار حدود 30 دقیقه بیهوش باشد منتهی درمان با لیزر دایود بسیار ساده است و در نهایت به مراجعه بیمارستانی و بستری شبانه نیازی نیست و حتی بیمار بدون داشتن همراه میتواند به مطب برای عمل لیزری مراجه کند و پس از یک ساعت مطب را ترک کند.